Rủi ro tỷ giá là gì được nhiều người quan tâm hơn khi nền kinh tế thế giới rơi vào trạng thái lạm phát. Lý do là vì rủi ro tỷ giá ảnh hưởng trực tiếp đến chỉ tiêu kinh tế này, cũng như hoạt động xuất nhập khẩu của các quốc gia. Vậy rủi ro tỷ giá là gì? Khi nào rủi ro tỷ giá sẽ xuất hiện và tác động của nó đến nền kinh tế ra sao? Forex Dictionary sẽ cùng bạn khám phá các khía cạnh về rủi ro tỷ giá qua bài viết dưới đây.
Rủi ro tỷ giá là gì?
Rủi ro tỷ giá còn được gọi là rủi ro tiền tệ, hoặc rủi ro ngoại hối, hay rủi ro tỷ giá hối đoái được dùng để mô tả những tổn thất mà một giao dịch tài chính trong phạm vi quốc tế có thể gánh chịu do những biến động của tiền tệ.
Rủi ro tỷ giá bao gồm cả khả năng giảm sút trong giá trị đầu tư do giá trị của các đồng tiền trong tương lai thay đổi. Có thể nói, đây là một trong những rủi ro tất yếu và không quá xa lạ với những nhà đầu tư nước ngoài.
Tuy nhiên, các bạn hoàn toàn có thể hạn chế được rủi ro này bằng cách áp dụng các kỹ thuật phòng ngừa rủi ro. Trong đó có thể kể đến như tránh những đầu tư hoàn toàn vào tài sản nước ngoài. Thế nhưng khi xem xét từ góc độ đa dạng hóa danh mục đầu tư thì đây không phải là lựa chọn tốt nhất dù cho trader có thể giảm thiểu rủi ro tỷ giá.
Rủi ro tỷ giá xuất hiện khi biến động tiền tệ xảy ra
Rủi ro tỷ giá xuất hiện khi nào?
Một trong những yếu tố trader cần nắm khi tìm hiểu rủi ro tỷ giá là gì chính là thời điểm xuất hiện loại rủi ro này. Nhìn chung, kinh doanh ngoại hối là một cách để các ngân hàng góp phần vào nhu cầu đa dạng nền kinh tế và mang đến cơ hội thực hiện hoạt động xuất nhập khẩu diễn ra thuận lợi hơn. Như vậy, khi tỷ giá giữa các đồng tiền có sự thay đổi thì rủi ro hối đoái cũng hình thành. Trong đó, các bạn sẽ có lãi khi tỷ giá bán ra lớn hơn so với tỷ giá hối đoái mua vào và ngược lại.
Về bản chất, tỷ giá trong nền kinh tế thị trường luôn biến động không ngừng nên dù một khoản nợ ngắn hạn hay dài hạn thì đều tạo ra rủi ro về tỷ giá cho các ngân hàng với một đồng tiền cụ thể.
Ảnh hưởng của rủi ro tỷ giá là gì?
Đối với các khoản đầu tư
Các nhà đầu tư ở nước Mỹ dành khá nhiều sự quan tâm đến rủi ro tỷ giá là gì, đặc biệt là khi FED tăng lãi suất khiến đồng USD trở nên mạnh mẽ hơn, khiến các khoản đầu tư nước ngoài bị bào mòn lợi nhuận. Ngược lại đối với các nhà đầu tư nước ngoài, đặc biệt là đầu tư vào những tài sản tại quốc gia này trong cùng bối cảnh trên thì sẽ có thêm một khoản lợi nhuận đáng kể từ việc đồng nội tệ mất giá so với đồng USD.
Như vậy, những thay đổi trong tỷ giá vừa là tín hiệu tích cực cho nhà đầu tư này nhưng cũng là rủi ro cho những nhà đầu tư khác. Nguyên tắc chung mà các bạn cần nắm là khi đồng nội tệ mất giá hơn so với đồng ngoại tệ đang đầu tư thì các nhà đầu tư sẽ được hưởng lợi. Ngược lại, khi thị trường đang có đồng nội tệ mạnh hơn so với đồng của quốc gia đang đầu tư thì các nhà đầu tư cần cẩn thận với rủi ro tỷ giá.
Đối với các ngân hàng
Trong các hoạt động kinh doanh của ngân hàng thì khi đồng ngoại tệ mà ngân hàng dự trữ lên giá thì ngân hàng có lãi. Ngược lại, họ sẽ lỗ nếu đồng ngoại tệ này mất giá. Tương tự như thế với trường hợp ngân hàng đang ở vị thế đoản vị về loại ngoại tệ nào đó, thì họ thua lỗ trong trường hợp đồng ngoại tệ tăng lên giá. Đồng thời, họ sẽ có lãi nếu giá trị của đồng ngoại tệ đó giảm giá.
Đối với các nhà giao dịch
Các nhà giao dịch đều phải chịu nguy cơ thua lỗ dù ngoại hối ở thế trường hay thế đoản. Lý do là vì khi dự trữ ngoại tệ càng nhiều thì rủi ro tổn thất càng cao trong trường hợp tỷ giá giảm. Ngược lại, khi tỷ giá tăng thì rủi ro thua lỗ cũng tăng theo trong trường hợp dự trữ ngoại tệ ít.
Khi đó, các nhà đầu tư có thể áp dụng các công cụ tài chính phái sinh để có thể giảm thiểu các rủi ro về tỷ giá. Trong đó có thể kể đến như quyền chọn mua bán ngoại tệ hay nghiệp vụ mua bán ngoại tệ kỳ hạn.
Ảnh hưởng của rủi ro tỷ giá đối với nền kinh tế
Sau khi tìm hiểu bản chất của rủi ro tỷ giá là gì thì các bạn cần hiểu rằng tỷ giá hối đoái cũng được sử dụng như một thước đo tính toán và so sánh giá trị của đồng nội tệ so với đồng ngoại tế. Chính vì thế mà những biến động trong tỷ giá có thể tác động trực tiếp đến tình hình lạm phát, cũng như hoạt động xuất nhập khẩu của cả nền kinh tế. Cụ thể:
Đối với hoạt động xuất khẩu
Đầu tiên, chúng ta sẽ xem xét ảnh hưởng của rủi ro tỷ giá đối với hoạt động xuất khẩu của một nền kinh tế. Cụ thể khi tỷ giá hối đoái giảm, đồng nghĩa với việc đồng nội tệ tăng giá so với đồng ngoại tệ thì giá của hàng hóa được dùng cho xuất khẩu sẽ trở nên đắt đỏ hơn. Khi đó, sức cạnh tranh của các doanh nghiệp xuất khẩu trên thị trường nước ngoài sẽ giảm. Ngoài ra, họ cũng hạn chế sản xuất, kéo theo tỷ lệ tăng trưởng kinh tế thấp. Đổi lại, hàng hóa nhập khẩu lúc này sẽ rẻ hơn nên người tiêu dùng được phép mua hàng hóa với mức giá thấp hơn.
Tương tự với trường hợp ngược lại, khi đồng nội tệ giảm giá do tỷ giá hối đoái tăng thì hàng hóa xuất khẩu sẽ trở nên rẻ hơn và tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường. Lúc này, giá của hàng hóa nhập khẩu sẽ trở nên đắt đó khiến chỉ số giá tiêu dùng CPI tăng, làm cho khả năng xảy ra lạm phát cũng tăng.
Tỷ giá hối đoái sẽ ảnh hưởng đến giá trị của hàng xuất khẩu trên thị trường quốc tế
Đối với hoạt động thanh toán trong ngân hàng
Tiếp theo đối với hoạt động thanh toán ở các ngân hàng thì rủi ro tỷ giá có thể khiến công chúng đến rút tiền ở ngân hàng đồng loạt. Điều này buộc các ngân hàng phải đi vay để bổ sung tiền vào nguốn vốn thanh toán cho người dân hoặc phải bán tài sản Có của ngân hàng để có thể đáp ứng được các nhu cầu của người gửi tiền.
Trường hợp mất khả năng chi trả diễn ra khi ngân hàng không đủ khả năng chi trả cho người gửi và không được giải quyết kịp thời.
3 biện pháp phòng ngừa rủi ro tỷ giá
Rủi ro tỷ giá hối đoái ảnh hưởng đáng kể đến các doanh nghiệp hoạt động trong ngành dầu khí của quốc gia, các công ty kinh doanh dệt may hay xuất khẩu thủy hải sản. Vậy nên các doanh nghiệp này cần trang bị các công cụ tài chính phái sinh để phòng ngừa rủi ro từ tỷ giá trong bối cảnh tỷ giá liên tục biến động. Những công cụ này sẽ giúp các doanh nghiệp “giảm sốc” khi tỷ giá tăng.
Chủ động phòng ngừa rủi ro tỷ giá trước những biến động khó lường của thị trường
Các công cụ tài chính phái sinh
Mua bán ngoại tệ kỳ hạn
Mua bán ngoại tệ kỳ hạn có bản chất là bên bán cam kết giao cho bên mua một số lượng ngoại tệ với tỷ giá vào ngày giao dịch mà 2 bên đã xác định trước trong tương lai.
Thông qua việc mua bán ngoại tệ kỳ hạn, các công ty sẽ phải mua ngoại tệ với một mức giá cao hơn tại thời điểm giao dịch. Ngược lại, các doanh nghiệp sẽ có thể đảm bảo được mức tỷ giá dao động trong kế hoạch hoạt động của công ty, phòng ngừa các tình huống tỷ giá tăng quá cao tại thời điểm đang xét.
Trong đó, các doanh nghiệp có thể sử dụng hợp đồng kỳ hạn như một phương pháp để phòng ngừa rủi ro từ tỷ giá hối đoái. Có thể nói, đây là công cụ được đánh giá là hiệu quả nhất để hạn chế rủi ro tỷ giá. Ngoài ra, các doanh nghiệp cũng có thể tùy chỉnh các thông số như số lượng và kỳ hạn nhất định của hợp đồng. Thế nhưng, với các nhà đầu tư cá nhân thì sẽ gặp một vài khó khăn khi tiếp cận với công cụ này.
Một cách khác để phòng ngừa rủi ro tỷ giá mà các nhà đầu tư có thể tham khảo là sử dụng hợp đồng kỳ hạn tổng hợp. Cụ thể, các nhà đầu tư sẽ cùng mua một quyền chọn mua và bán một quyền chọn bán với cùng một mức giá và cùng một thời điểm đáo hạn.
Hợp đồng tương lai tiền tệ
Công cụ kế tiếp là hợp đồng tương lai tiền tệ, cụ thể công cụ này sẽ được giao dịch trên sàn ngoại hối và các nhà đầu tư chỉ cần thực hiện một khoản ký quỹ rất nhỏ. Vậy nên dù là nhà đầu tư cá nhân nhỏ lẻ thì cũng có thể dễ dàng tiếp cận cách thức phòng ngừa rủi ro này. Có thể thấy, công cụ này mang ưu điểm dễ tiếp cận hơn so với hoạt động mua bán tiền tệ kỳ hạn. Tuy nhiên, nhược điểm của hợp đồng tương lai tiền tệ là các nhà đầu tư không thể tùy chỉnh được như hợp đồng kỳ hạn tiền tệ và chúng chỉ được giao dịch vào những ngày cố định.
Quyền chọn mua ngoại tệ
Hợp đồng quyền chọn ngoại tệ được thực hiện thông qua thỏa thuận của bên mua và bên bán quyền. Cụ thể:
- Quyền chọn mua: Đối với quyền chọn mua thì bên mua sẽ được phép mua ngoại tệ với một mức giá đã thỏa thuận từ trước trong một thời gian cụ thể. Đồng thời, bên mua cũng không nhất thiết phải mua hay bán một lượng ngoại tệ đã được xác định trong hợp đồng.
- Quyền chọn bán: Đối với quyền chọn bán thì bên bán sẽ được phép bán một lượng ngoại tệ với tỷ giá đã thỏa thuận từ trước trong một thời gian cụ thể. Đồng thời, bên bán cũng có nghĩa vụ mua hoặc bán một lượng ngoại tệ nhất định theo tỷ giá dựa trên thỏa thuận trong hợp đồng giữa 2 bên.
Nhìn chung, áp dụng hợp đồng quyền chọn tiền tệ mang lại hiệu quả phòng ngừa rủi ro tỷ giá khá tốt mà các nhà đầu tư có thể cân nhắc.
Các nhà đầu tư và doanh nghiệp có thể thực hiện các quyền của mình theo hợp đồng một cách chủ động nhờ quyền chọn mua ngoại tệ. Trong đó:
- Khi tỷ giá hối đoái tăng, các doanh nghiệp có thể sử dụng quyền mua ngoại tệ đối với các ngân hàng.
- Khi tỷ giá hối đoái giảm, các doanh nghiệp có thể từ chối quyền mua ngoại tệ của mình.
Đầu tư vào tài sản phòng ngừa rủi ro
Một cách khác để phòng ngừa rủi ro tỷ giá hối đoái là đầu tư vào các tài sản đã được hạn chế rủi ro ở các quốc gia khác như là các quỹ đầu tư phòng vệ rủi ro (ETFs).
Các quỹ ETF này được giao dịch ở các thị trường lớn với khả năng cung cấp một đồng tiền nhất định như tài sản cơ sở. Nhờ đặc điểm này mà đầu tư vào các quỹ như ETF được xem như một giải pháp lý tưởng để hạn chế các rủi ro khi tỷ giá hối đoái biến động.
Tuy nhiên, cách phòng ngừa rủi ro này không phải lựa chọn tối ưu cho các khoản đầu tư lớn để hạn chế ảnh hưởng của biến động trong tỷ giá. Tuy nhiên với các nhà đầu tư nhỏ lẻ thì có thể cân nhắc phương pháp này với điều kiện là ký quỹ hợp lý và chỉ cần bắt đầu với một khoản đầu tư nhỏ. Đồng thời, các nhà đầu tư cũng có thể giao dịch cả mua lẫn bán.
Tự phòng vệ để hạn chế rủi ro từ tỷ giá
Các nhà đầu tư và doanh nghiệp thường rất dễ gặp phải các rủi ro về ngoại hối khi danh mục đầu tư có chứa cổ phiếu hoặc trái phiếu giao dịch bằng đồng ngoại tệ hay biên lai lưu ký theo Mỹ. Vậy nên tốt hơn hết, các bạn nên đa dạng hóa danh mục đầu tư của mình bằng cách sử dụng cả đồng nội tệ và ngoại tệ. Từ đó, có thể chủ động phòng vệ trước những rủi ro từ biến động của tỷ giá hối đoái.
Rủi ro tỷ giá là gì, khi nào rủi ro tỷ giá xuất hiện và cách phòng ngừa rủi ro từ biến động của tỷ giá hối đoái cũng đã được Forex Dictionary trình bày cụ thể. Có thể thấy, sự thay đổi trong tỷ giá hối đoái là một vấn đề thường gặp trên nền kinh tế thị trường. Do đó, rủi ro từ tỷ giá cũng là vấn đề không quá xa lạ với các nhà đầu tư nói riêng và các doanh nghiệp nói chung. Hy vọng những chia sẻ vừa rồi sẽ giúp các nhà đầu tư có được cái nhìn tổng quan về chủ đề này, cũng như trang bị được các kiến thức hữu ích để hạn chế tổn thất khi tỷ giá hối đoái thay đổi.
Tôi là Trang Thái Hùng – tác giả của những bài viết trên ForexDictionary, với kinh nghiệm hơn 5 năm trong lĩnh vực đầu tư tài chính tôi muốn chia sẻ đến bạn đọc các kiến thức mà tôi đã tích luỹ được, vững kiến thức chọn được nơi đầu tư an toàn lợi nhuận khủng không còn là chuyện quá khó.
